Social Anxiety Disorder

कहिले काहीं नयाँ नौलो मानिससंग बोल्दा वा नौलो ठाउँमा जाँदा मन आत्तिने, बोलाई हड़बढिने वा सभा समूहको अगाडी बोल्न अप्ठ्यारो हुने सामन्य नै हो l तर यहि मानिसको सामा...न्य बानी कसैलाई बिकार वा disorder वा रोगकै उपमा देखा पर्छ l जसले गर्दा धेरै मानिसहरु आँफु भन्दा कम शिक्षित र कम अनुभवीहरु आँफु भन्दा अगाडी गएको देख्दा देख्दै पनि जीवनमा पछि नै धकेलिन बाध्य हुन्छन् l उनीहरु केहि बोल्दा, प्रश्न गर्दा, घर बाहिर निस्कंदा, सभा समुहमा भाग लिन जाँदा मनमा सदैव "अरुले के भन्ला? म बोलें भने मेरो बेइजत हुन्छ, सबले मलाई हेर्छन्, म आत्तिन्छु, मैले केहि बिगार्न सक्छु, मेरा कारणले अरुलाई अप्ठ्यारो हुन्छ, मानिसले मलाई मुर्ख सम्झन्छन्, मैले यसो गरें भने मलाई मन पराउँदैनन् कि?, म आत्तिएँ र केहि गल्ति गरें भने? सबले मलाई हेर्नेछन्, मैले प्रश्न गर्दा मलाई नराम्रो दृष्टिले हेर्छन् कि ? म चुप लागे त भैगो नी, मैले सहिदीए त भैगो नी, फलानो रहेछ त्यहाँ भो म अहिले जान्न, मलाई के सम्झाला? ..........." जस्ता कुराहरु मनमा ल्याउँछन् l यदि तपाईंलाई पनि यस्तै हुन्छ भने तपाईंलाई Social Anxiety Disorder भएको हुन सक्छ l Social Anxiety Disorder सानै उमेर देखि सुरु हुन्छ l १०-१२ बर्षको उमेरमा यसका लक्षणहरु देखा परि सक्छन् l मैले आफ्ना बिरामीलाई उपचार गराएको अनुभवको आधारमा यहाँ लक्षणहरु mild-moderate र severe गरी दुई भागमा बिभाजन गरेको छुl

--यो जनचेतनाको लागि भएकाले कृपया शक्दो SHARE गरिदिनु होला--
यदि तपाईंको Facebook friend list मा कोहि शिक्षक/ शिक्षिका हुनुहुन्छ भने कृपया यो पोष्ट tag गरिदिनुहोस् l
-------------------------
यो जन्मै देखि हुने समस्या हो l पछि गएर निकै ठुलो भए पछि यहाँ भने जस्तै समस्या देखिए ति अरु खाले anxiety disorder हुन् l यो व्यक्तिमा हुने सामान्य लजाउने समस्या होइन l
Mild/Moderate:
१. आँफु बिषयको बिज्ञ वा जानकार भएपनि कक्षा, समुह, बैठक आदि ठाउँमा अगाडी गएर बोल्न, मन्तब्य दिन नसक्ने l वा बाध्यता नभय सम्म अगाडी गएर नबोल्ने l बोल्दा मुटुको धड्कन निकै बढ्ने, अनुहार रातो हुने, अगाडी बसेकाको अनुहार प्रष्ट नदेख्ने, आँखा धमिलो हुने, लज्जित महशुस हुने आदि हुन्छ l
२. त्यस्तो कार्यक्रम वा ठाउँमा उठेर प्रश्न सोध्न नसक्ने (यिनीहरुले केहि नुबुझे बरु संगै बसेको अरुसंग सोधी राख्छन् तर हात उठाएर वा स्वर ठुलो पारेर बक्तालाई प्रश्न सोध्न सक्दैनन्)
३. सानै देखि निकै ज्ञानी, अति बिनम्र, रुखो नबोल्ने, अति सहनशील, चोट पिडा सहने तर जवाफ फर्काउन नखोज्ने, मित्रता वा सम्बन्ध जोगाउनको लागि आफुँ माथि भएको घृणा र दुर्ब्यबहार सहने र भैगो भन्ने खाले बानी हुने l (आज सम्म मैले सयौं यस्ता बिरामीको उपचार गरेको छु तर एक जनाले पनि कुनै ठुलो अपराध गरेको वा कानुन उल्लघन गरेको देखेको छैन l बरु उनीहरु नै साथीभाई, नातेदार र आँफुलाई काम कजाउने बाट भएको अन्याय सहेर बसेको भने निकै देखेको छु)
४. स्कुल-कलेज, टोल-छिमेकमा वा काममा नेतृत्व गर्ने खालको पद लिन नखोज्ने (यिनीहरु बरु कम बोनस र तलब मै चित्त बुझाउँछन् तर योग्यता, पढाई, सिप र अनुभव भएपनि सुपरभाइजर वा म्यानेजरको पद लिन तम्सदैनन्)
५. भोज, सार्बजनिक सभा, वा भेटघाट कार्यक्रममा Center of Attraction बन्न खोज्दैनन् l मुख्य अतिथि बन्न खोज्दैनन् l
६. लामो समयसम्म चिनजान साथी भाई र नाता गोतासंग भने राम्रैसंग छलफल र रमाइलो गर्न सक्छन् l प्रेमी प्रेमिका बनाउन सक्छन् l दुई वा तीन जना नौलो मानिसहरु संग पनि बोल्न सक्छन् l तर चार- पांचजना नौलो मान्छे पुगेपछि मुटुको धड्कन बढ्न थाल्छ, अनुहार रातो हुन थाल्छन्, मन्द शरीर काँप्न थाल्छन्, हड़बडाउन थाल्छन्, लामो समय कुरा गर्न सक्दैनन् l
Severe:
१. एक्लै बाहिर किनमेल गर्न जान नसक्नु l एक्लै होटल वा रेस्टुरेन्टमा गएर बसेर खान नसक्नु l (यिनीहरु यदि अरुसंग गएको भए कुनामा गएर बस्छन् र अरुले जे अडर गर्यो त्यहि किनेर खान्छन्)
२. सार्बजनिक सौचालय प्रयोग गर्न नसक्नु (बाहिर सौचालय जानु पर्छ भनेर बरु पानी कम खाएर, मुख सुकाएर बस्छन् )
३. भोज भतेरमा एक्लै कहिल्यै जाँदैनन् l अरुसंग गए भने एक्लै गएर थपेर खाँदैनन् l वा आँफैले घरमा कार्यक्रम बनाएर अरुलाई निमन्त्रणा गर्न सक्दैनन् l
४. बैठक वा समारोह आदिमा सकेसम्म जाँदैनन् तर यदि बाध्यकारी भय अरु भन्दा निकै चांडो पुग्छन् l कार्यक्रम सुरु भैसकेको एक मिनेट मात्र पनि भएको भय र सिटमा मानिसहरु बसिसकेको भए बिचमा जान डराउँछन् बरु फर्केर जान्छन् l
५. चाड पर्व, मेला, भेट घाट आदिमा घरबाट बाहिर निस्कन नपरोस भनेर अनेकौं प्रयास गर्छन् l जानै पर्ने बाध्यता भयो भने मन आत्तिएर यता उता हिंडीरहन्छन्, राम्रो संग सुत्न सक्दैनन्, पटक पटक पिसाब फेर्न जान्छन् l यस्तो बानी घरबाट निस्कनु भन्दा केहि दिन अघि वा केहि घण्टा अघि देखि हुन्छ l
६. प्रेमी प्रेमिका बनाउन सक्दैनन् l date गर्न सक्दैनन् l आफ्नै नजिकका नातेदार र एउटै स्कुल वा कक्षाका सबै साथीहरु संग बोल्न पनि डराउँछन् l
उपचार :
Mild-moderate Social Anxiety Disorder भएको व्यक्ति आँफैले निकै मेहेनत गरेर आफ्ना लक्षणहरु लुकाउन सफल हुन्छन् l यिनीहरुलाई सामान्य व्यक्तिलाई भन्दा बढी तनाब भएपनि परेको खण्डमा नयाँ मानिसका समुहको अगाडी बोल्ने, भेट्ने आदि काम गर्न सक्छन् l तर यिनीहरुले सोहि कुरा गर्न सामान्य व्यक्ति भन्दा २-३ गुना बढी तयारी गर्नुपर्छ l यिनीहरु आँफु १००% सत्य भएको निश्चित नभई कसै संग केहि कुरामा बादबिबादमा तानिन खोज्दैनन् l वा प्राय मध्य मार्गिको भूमिकामा रहन्छन् l आज सम्म मैले सयौं यस्ता बिरामीको उपचार गरेको छु तर एक जनाले पनि कुनै ठुलो अपराध गरेको वा कानुन उल्लघन गरेको देखेको छैन l बरु उनीहरु नै साथीभाई, नातेदार र आँफुलाई काम कजाउने बाट भएको अन्याय सहेर बसेको भने निकै देखेको छु l ५-६ पटकको थेरापीले यिनीहरुलाई आफ्नो सोंचाई र बानी परिवर्तन गर्न निकै मद्दत पुग्छ l यदि तपाईं (mild-moderate) Social Anxiety Disorder का कारण आँफु जीवनमा पछाडी परेको जस्तो लाग्छ र थेरापी बिना आँफै बानी र सोंचाई परिवर्तन गर्न सक्दिन जस्तो लागेको छ भने psychiatrist वा psychotherapist को मा जानुहोस् l
Severe को हकमा उनीहरुलाई अनिवार्य महिनौं-बर्षौं थेरापीको अवाश्येक पर्छ l कसै कसैलाई औषधि पनि चाहीन सक्छ l यी समुहमा पर्नेले समाजमा घुलमिल हुन र काम गर्न रक्सि वा अन्य लागुपदार्थको सहयोग लिने धेरै हुन्छन् l यो समुहकालाई औषधि र थेरापी दुवै चाहिन सक्ने हुँदा psychiatrist बाट नै दुवैको सुबिधा एकै पटक लिन राम्रो हुन्छ l

Source: Talk to Kalyan FB

फागु पूर्णीमा हाेली काे हार्दीक मंगलमय शुभकामना ।

दुबईमा ‘घरेलु कामदार’ बनाइन्छ नेपाली नर्सलाई’

फ्रि टिकट, फ्रि भिषा !

नर्सका लागि प्रति महिनाको कमाइ नेपाली ८४ हजारसम्म ।

एकदिन पत्रिका हेर्दै गर्दा यही बिज्ञापनमा आँखा गयो । नर्सका लागि दुबईमा रहेको अवसर थियो यो । राम्रै अवसर र राम्रै कमाइ रहेछ भन्ने लाग्यो । त्यहाँ उल्लेखित क्राइट एरिया मिट गर्न पनि सक्ने भएकाले विज्ञापन गर्ने म्यानपावर एनसिएफ इम्प्लोइमेन्टको अफिसमा पुगेँ । माग रोचेस्टर वेलनेस दुबईका लागि रहेछ । मैले अप्लाइ गरेँ ।

पहिलो अन्तर्वार्ता भारतीय नागरिकले लियो । मैले कामबारे सोध्दा उसले अस्पतालको आइसियु र अपरेटिभ वार्डमा काम गर्नुपर्छ भनेको थियो । दोस्रो अन्तर्वार्ता स्काइपमा दुबईबाट रोचेस्टर वेलनेसकी हेड नर्स बताउनेले लिएकी थिइन् । कामको समयअवधि सुविधा बारे सोध्दा उनले ८ घण्टा काम र ओभरटाइम गर्नुपर्दा भत्ता पाउने बताइन् ।

तेस्रो अन्तर्वार्ता काठमाडौं आएर करिम भन्ने अरबियनले लिएका थिए । छनोटका लागि त्यो अन्तिम चरणको अन्तवार्ता थियो । मैले नेपाली दिदिबहिनी खाडी मुलुकमा विभिन्न समस्या भोगिरहेको सुनेकी थिएँ । नर्समाथि त्यस्तो नहोला भन्ने मनमा त थियो तर नसोधी रहन सकिनँ । ‘दुबईमा महिलामाथि विभिन्न प्रकारका दुव्र्यवहार हुन्छन् भन्ने सुनेकी छु । हामीमाथि त्यस्तो त हुँदैन नि,’ मैले सोधेँ । उनको उत्तर थियो, ‘कुनै दुव्र्यवहार हुँदैन, भयो भने दुबईमा नेपाली नर्सले नै मावनसंसाधन हेर्ने भएकाले उनीहरुलाई भने भैहाल्छ ।’




हामीभन्दा अघि ८ जना नेपाली नर्स दुबइ गइसकेका रहेछन् । दोस्रो लटमा हामी ६ जना थियौं । निःशुल्क भिषा भनेपनि हामीसँग मेनपावर कम्पनीले १ लाख २५ हजार लिएको थियो । हामीलाई ४० हजार मात्र तिरेको भन्न लगायो । हामीले ४० हजार मात्र दिएको भन्न लगाएर भिडियो पनि सुट गरेको थियो । सुरुको अन्तर्वार्तामा ५० हजार लियो र भिषा आएपछि ७५ हजार लियो । रोचेस्टर वेलनेस र मेनपावर कम्पनी मिलेर पैसा खाँदा रहेछन् । कमाइ राम्रै हुने आशाले यस्ता कुरामा धेरै सोधखोज गरेनौं ।

त्यहाँ पुगेपछि रोचेस्टर वेलनेस रिह्यावमा दुई दिन प्रशिक्षण भयो र एक हप्ता त्यहीँ काम गर्न भन्यो ।

दुबईका अस्पतालमा काम गर्ने सपना त्यतिखेर तुहियो जब त्यहाँ काम गर्न दुबई हेल्थ अथोरिटी र स्वास्थ्य मन्त्रालयबाट लाइसेन्स लिनुपर्ने रहेछ । जुन हामीलाई पहिले भनिएकै थिएन । लाइसेन्स नभएकाहरुले अस्पतालमा काम गर्न नपाइने रहेछ ।

मलाई रोचेस्टर वेलनेसले एक हप्तापछि केयर टेकरको काम गर्न बिरामीको घरमा पठायो । दुबईमा आइसियुसम्मका बिरामीलाई पनि घरमै राख्दा रहेछन् । हामीलाई यहाँबाट जाने बेला यस्तो कामको बारेमा केही बताइएको थिएन । रोचेस्टर वेलनेसमा १५ जना नेपाली नर्स थियौं । त्यहाँ म गएको १५ दिन पनि भएको थिएन तर एक वर्ष भयो आएको भन्न लगाए ।

उनीहरुले हामीलाई नर्स होइन, नोकर ठान्दा रहेछन् । उनीहरुले बिरामी हेर्नुका साथै खाना पकाउने, लुगा धुने र घर सफा गर्ने जस्ता काम पनि लगाउने रहेछन् । जुन काम नर्सको होइन ।

घरमा रहेको बिरामी हेरेपनि अस्पतालमा हेरेपनि जानेको काम गर्ने नै हो भनेर काम थालियो । जब बिरामीको घरमा गइयो । बल्ल थाहा पाइयो

। उनीहरुले हामीलाई नर्स होइन, नोकर ठान्दा रहेछन् । उनीहरुले बिरामी हेर्नुका साथै खाना पकाउने, लुगा धुने र घर सफा गर्ने जस्ता काम पनि लगाउने रहेछन् । जुन काम नर्सको होइन । त्यसैले यसको बिरोध गरिने नै भइयो । पराइको देशमा एउटी चेलीको विरोध कसले सुन्छ ? बरु सेवा गर्न पुगेको नर्सलाई उनीहरुले किनेको ठान्दा रहेछन् । उनीहरुले भनेको काम गर्दिनँ भन्यो भने पिट्ने, मुखमा थुकिदिनेसम्म गर्छन् । कम्पनीले भनेको ८ घन्टा होइन, काम त २४सै घन्टा रहेछ । खाना पनि पेट भरी खान दिइन्न । २० औं दिनसम्म घर बाहिर निस्किन दिइन्न । भित्रको भित्रै रहेर काम गर्नुपर्छ । यस्तो काम पहिल्यै भनिएको भए गइन्नथ्यो होला । त्यही भएर मैले काम दिलाउने संस्था रोचेस्टर वेलनेसमा कम्प्लेन गरें । तर, उनीहरु मेरो कुरा सुन्न तयार नै भएनन् । उनीहरुले त लालचको जाल फ्याँकेर हामीलाई आफ्नो कब्जामा लिएका रहेछन् । उनीहरुलाई यस्तो हुन्छ भन्ने त पहिल्यै थाहा थियो । नपर्नु जालमा फसिसकियो र नपाउनु दुःख पाइसकियो केही समय सहेरै काम गरौं भन्दा पनि नसकिने भयो । किनभने मेडिकल उपकरण बिग्रिएपनि त्यसको दोष हामीलाई नै लगाइन्थ्यो । अरु मानसिक तनाव झेल्नुपथ्र्याे । २४ सै घण्टा बिरामीको सेवामा रहेपनि पैसा भने ८ घण्टाको मात्र दिन्थे । कति घरमा त यौन दुव्र्यवहार पनि हुन्थ्यो । बिरामीको टेककेयर गर्न गएको घरका पुरुषले मौका मिल्यो कि संवेदनशील अंग छुन खोजिहाल्थे । जब मैले यी कुराको अफिसमा कम्प्लेन गरँे । मलाई त कामबाट हटाउने भएछन् । मैले अस्पतालमा काम गर्न आएकाले घरमा यस्ता नानाथरी झेलेर काम गर्न सकिदैन पनि भनिसकेकी थिएँ ।

नेपाली नर्सलाई यसरी फसाउनमा विदेशीको मात्रै हात हुँदैन । नेपालीहरु नै नेपालीलाई फसाउछन् र ठग्छन् । जुन नेपाली नर्स ती कम्पनीका लागि एचआरका रुपमा काम गरिरहेका हुन्छन् । तीनीहरु पैसामा बिकेर हाम्रा कुरा होइन, कम्पनीको कुरा सुन्छन् ।

नेपालमा नर्सहरु बेरोजगार छन् । रोजगारमा रहेकालाई पनि राम्रो सुविधा छैन । त्यसैले अहिले नर्सहरुलाई दुबईमा राम्रो अवसर छ भनेर फसाउन थालिएको छ । मलाई त ‘घरेलु कामदार र नर्स’ दुईटैको काम एउटै गर्ने गरी कम्पनीले आफ्ना सेवाग्राहीसँग ‘डिल’ गर्छन् जस्तो लाग्छ ।

नेपालमा नर्सहरु बेरोजगार छन् । रोजगारमा रहेकालाई पनि राम्रो सुविधा छैन । त्यसैले अहिले नर्सहरुलाई दुबईमा राम्रो अवसर छ भनेर फसाउन थालिएको छ । मलाई त ‘घरेलु कामदार र नर्स’ दुईटैको काम एउटै गर्ने गरी कम्पनीले आफ्ना सेवाग्राहीसँग ‘डिल’ गर्छन् जस्तो लाग्छ ।

म्यानपावरले ग्राण्डी अस्पतालका नर्सलाई प्राथमिकता दिने रहेछन् । सोही अस्पतालमा काम गर्ने नर्सलाई ल्याएर अन्तर्वार्ता लिन लगाउँछन् । नेपाली नर्सले नै कन्भिन्स्ड गरेर राम्रो हुन्छ भनेपछि विश्वास नगर्ने कुरै भएन ।

म दुई महिना दुबई बसेँ । डेढ महिना त रोएरै बिताएँ । धेरै तनाव भएपछि नेपाल फर्किएँ । म यसकारण मेरा अनुभव सुनाइरहेकी छु कि मेनपावर र तिनीहरुको एजेण्टका चिल्ला कुरामा अल्झिएर कुनै नर्सले दुःख नपाउन् । राम्रो कमाउने आशामा त्यहाँ पुग्दा झण्डै सर्वस्व गुमाइएन । आफूलाई चित्त नबुझेका कुरा बोल्न सक्ने, धेरै कुरा बुझ्न सक्ने ठान्ने म त यसरी फसेँ भने सोझा नेपाली दिदिबहिनीहरुको हालत के होला ?

‘आफूले पाएका दुःख अरुसँग भनिस् भने जेल हाल्दिन्छु’ भन्नेसम्मका धम्कि आएका छन् । अहिले जति नेपाली नर्स दुबईमा छन्, उनीहरुको अवस्थामा मैले भोगेको भन्दा फरक नहोला जस्तो लाग्छ ।

(दुबईबाट फर्किएकी यी नर्सको आग्रहमा नाम गोप्य राखिएको छ । सं.)

पाकिस्तानमा पहिलो पटक हिन्दू पर्व होलीको अवसरमा सार्वजनिक बिदा

कराँची, ८ चैत-
पाकिस्तानको दक्षिण इलाका सिन्ध प्रान्तले पहिलो पटक हिन्दूहरुले मनाउने होली ९फागु पूर्णिमा० का अवसरमा सार्वजनिक बिदा दिने घोषणा गरेको छ ।

रङ्गको पर्व होली मनाउनका लागि आफ्ना नागरिकलाई पाकिस्तानले यसअघि सार्वजनिक बिदा दिने गरेको थिएन ।

पाकिस्तानको सङ्घीय संसदले हिन्दू तथा क्रिश्चियन समुदायलाई आफ्ना धार्मिक पर्व मनाउन दिन कुनै रोक नलगाउने सङ्कल्प पास गरेको केही दिनमा यहाँको सरकारले होलीका लागि सार्वजनिक बिदा दिने निर्णय गरेको छ ।

यस वर्ष मार्च २४ मा परेको होली पर्व मनाउन सार्वजनिक बिदा दिने घोषणा गरेका छौँ सिन्ध प्रान्तका मुख्यमन्त्री मौला बाखस चण्डीओले एएफपीलाई बताउनुभयो ।

उक्त दिन अति आवश्यकीय सेवामूलक कार्यालयबाहेकका सम्पूर्ण सरकारी कार्यालयमा सार्वजनिक बिदा हुने पाकिस्तानका पूर्व राष्ट्रपति असिफ अलि जर्दारीका छोरी बख्तवार भुट्टो जर्दारीले ट्वीटमार्फत् जनाउनुभएको छ ।

पाकिस्तानको जनसङ्ख्या २० करोडको दुई प्रतिशत जनसङ्ख्या हिन्दू रहेको सरकारी तथ्याङ्क छ ।

होली नेपाल, भारतलगायतका विभिन्न हिन्दू समुदायको बसोबास रहेका मुलुकमो असत्यमाथि सत्यका विजय भएको दिनको सम्झनामा सदियौँदेखि मनाउँदै आइरहेको छ ।

नेपाली पर्वतारोहीको हत्या गर्ने १३ जनालाई मृत्युदण्ड दिने पाकिस्तानी सेनाको निर्णय

काठमाडौं, ६ चैत । पाकिस्तानी सेनाले नेपाली पर्वतारोहीको हत्या गर्ने १३ जना आतंकवादीलाई मृत्युदण्ड दिने निर्णय गरेको छ ।
पाकिस्तानी सेनापति राहिल सरिफले आतंकवादी इर्फान उल्लाहसहित १३ जनालाई मृत्युदण्ड दिने निर्णयमा हस्ताक्षर गरेका हुन् ।
नंगा पर्वतमा विदेशीको हत्या गर्ने इर्फानसहितका आतंकवादीलाई मृत्युदण्ड दिने निर्णयमा सेनापतिले हस्ताक्षर गरेको पाकिस्तानी सेनाको जनसम्पर्क कार्यालयले जनाएको छ । इर्फानसहितका आतंकवादीलाई सेनाको अदालतले मृत्युदण्डको सजाय सुनाएको थियो ।
नेपाली पर्वतारोही सोना शेर्पा र थप नौ विदेशी आरोहीको सन् २०१३ जुन २२ मा नंगा पर्वतमा हत्या भएको थियो । सोनाले सन् २००९ मा पनि नंगा पर्वतको आरोहण गरेका थिए । तर सन् २०१३ मा चिनियाँ टोलीसहित पर्वत चढ्न गएका बेला उनी आतंकवादीबाट मारिए । सो टोलीमा रहेका अन्य ८ जना नेपाली शेर्पा भने बाँच्न सफल भएका थिए ।